Konferencja „Milczenie. Antropologia – Hermeneutyka”

Data dodania: 12-09-2013

W dniach 24-25 września Pracownia Komparatystyki Kulturowej zaprasza do Centrum Duchowości, które mieści się w Domu Zakonnym OO. Jezuitów w Częstochowie, na ogólnopolską konferencję naukową poświeconą milczeniu. Jest to pierwsze spotkanie, rozpoczynające cykl badań nad metaforami audialnymi, za pomocą których organizatorzy mają zamiar badań współczesna rzeczywistość kulturową. Żyjąc w czasach panaudialnych, w których polifonie dźwięków generowanych przez życie codzienne w dużej mierze determinują nasze postrzegania świata, pomysłodawcy chcą wsłuchać się w pejzaż dźwiękowy kultury, wykorzystując do tego zjawiska akustyczne takie jak zgrzyt, pisk, echo czy właśnie milczenie.
Po pierwsze milczenie, bo wydaje się, że zjawisko to w kontekście podstawowych wyznaczników nowoczesnej i ponowoczesnej kultury, jakim jest nadmiar, a tym samym hałas, szum czy wielogłosowość, zostaje wykluczane z głównego nurtu obecności kultury. Z drugiej strony obserwuje się dziś sytuację zapaści komunikacyjnej, która jest efektem owego nadmiaru i szumu. Wobec tej sytuacji niemocy człowiek próbuje od-tworzyć podstawowe doświadczenie nasłuchiwania, oczekiwania, „rozbrzmiewania ciszy". Z pomocą w zrozumieniu tej sytuacji przychodzi także antropologia, która uświadamia, że aby coś usłyszeć, trzeba zamknąć usta, dlatego też milczenie staje się warunkiem rozumienia tekstu, co uczestnicy konferencji będą starali się wykazać.
Po drugie milczenie, gdyż jawi się ono jako figura etyczna, wymagająca od „milczącego" przyjęcia postawy rezygnacji, a nawet pokory czy postu. Milczenie jest bowiem także pewnym zakazem mowy, czymś prze-milczanym, „białą plamą", autocenzurą czy wyrazem niemocy słowa wobec doświadczenia egzystencji, o czym przypomina Ludwik Wittgenstein, pisząc: „O czym nie można mówić, o tym trzeba milczeć". Wszak w tradycji filozoficzno - religijnej Zachodu (także Wschodu) milczenie jest nieodłącznym warunkiem rozumienia; milczy się, aby słyszeć i widzieć; aby doświadczyć Prawdy.
Po trzecie milczenie, gdyż można spojrzeć na nie w perspektywie antropologiczno-semiotycznej, jako rodzaj gestu obecnego w literaturze, malarstwie, muzyce, filmie, teatrze, za pomocą którego człowiek próbuje wyrazić swoje prymarne doświadczenie świata. Staje się ono sposobem zobrazowania sensu, który wymyka się słowu, jest nie-do-wypowiedzenia. Już tylko tych kilka tropów ukazuje niezwykłą wielość dyskursu toczącego się wokół milczenia. Dlatego też temat ten organizatorzy zamierzają ukazać w sposób interdyscyplinarny, zapraszając do udziału przedstawicieli różnorakich środowisk naukowych: filologów, filozofów, historyków, psychologów, pedagogów, teologów, socjologów, artystów, medioznawców i wszystkich zainteresowanych, którzy podejmą dyskurs o milczeniu.
Konferencję uświetni wystawa prac dr hab. Kazimierza Frączka pt. „Meditatio Mortis" przygotowana w salach Domu Zakonnego OO. Jezuitów. Otwarcie wystawy przewidziano w pierwszym dniu konferencji 24 września o godz. 20.00.

Więcej o konferencji wraz z programem: http://wojtekgawel.pl/strony/pracownia/211-2/

dr Artur Żywiołek
dr hab. prof. AJD Adam Regiewicz